4 marca 2020 r., w Narodowym Instytucie Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie, odbyła się uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych ? Krzyży Wolności i Solidarności zasłużonym działaczom opozycji antykomunistycznej z lat 1956?1989. W imieniu Prezydenta Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył Prezes IPN dr Jarosław Szarek.
Krzyżem Wolności i Solidarności zostali odznaczeni między innymi rekomendowani przez Instytut Historyczny NN im Andrzeja Ostoja Owsianego:
Anna Krystyna Cywińska-Kowalewska. Od urodzenia była wychowywana w tradycji patriotycznej i w duchu niepodległości Polski. Jej tata Czesław Cywiński był żołnierzem 1 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej Juranda uczestniczył w operacji Ostra Brama. Po wybuchu stanu wojennego zaangażowała się w działalność antykomunistyczną. Od 1982 roku pracowała w firmie Macieja Roszkowskiego (brata obecnego euro posła) i tam zaczęła zdobywać materiały wychodzące w podziemiu i kolportować je dalej. Od 1971 roku jest związana z harcerstwem. W latach osiemdziesiątych działając jako instruktor w 79 Warszawskiej Żeglarskiej Drużyny Harcerskiej gdzie wielu druhów działało w różnych formach działalności antykomunistycznej związała się z Grupami Oporu Solidarni którymi kierował śp. Teofil Klincewicz. Poza kolportażem prasy i innych rzeczy ukazujących się w podziemiu, ważnym działaniem jakie prowadziły GOS-y była produkcja i eksploatacja wyrzutni ulotek. W 1983 roku w jej mieszkaniu przy ul. Podleśnej 6 w Warszawie podczas testów nad nowym typem wyrzutnika które wykonywała z Robertem Kowalewskim nastąpił wybuch. Na szczęście skończyło się to tylko poparzeniem twarzy i ręki Roberta. Pomoc lekarską załatwił Konstanty Radziwił i sprawę udało się zatuszować. Doprowadzenie do porządku mieszkania i oczyszczenia go z podpadających rzeczy wziął na siebie Grzegorz Jaczyński. Mieszkała wówczas na ul. Opoczyńskiej róg Rakowieckiej w pobliżu trzech uczelni warszawskich (SGGW, SGH i Politechnika). Idealne miejsce na skrzynkę kontaktową i nie tylko;
– odbywały się tam spotkania konspiracyjne,
– przechowywane były ulotki, kasety, gazetki do dalszego kolportażu,
– przez pewien czas ukrywali się u niej Rudolf Wasilewski i Robert Kowalewski.
Jej współpraca ze strukturami i ludźmi podziemia antykomunistycznego trwała do końca lat dziewięćdziesiątych.
Andrzej Franciszek Goławski. Od 1976 roku, pomagał ojcu Zygmuntowi Mikołajowi Goławskiemu w działalności opozycyjnej ? kolportaż wydawnictw niezależnych, uczestnictwo i wykonywanie dokumentacji fotograficznej ze spotkań i działalności opozycyjnej w ramach Podlaskiego Komitetu Samoobrony Ludzi Wierzących, Siedlecko Podlaskiej Grupy Ludowo ? Narodowej. Od 1979 r. w Konfederacji Polski Niepodległej. Od 1980 r. zaangażowany we współpracę z MKZ Siedlce NSZZ Solidarność, kolportaż wydawnictw, ulotek, plakatów, wykonywanie dokumentacji fotograficznej z działalności MKZ oraz uroczystości religijno-patriotycznych. W latach 1981-89 brał udział w demonstracjach, akcjach ulotkowych i malowaniu napisów. 31 lipca 1981 r. brał udział w głośnej akcji konspiracyjnej ustawienia w Dolince Katyńskiej na Powązkach pomnika ofiar zbrodni katyńskiej. Od 13. XII 1981 r. internowany ? Biała Podlaska, Włodawa, Kwidzyn. Podczas internowania wykonywał znaczki poczty więziennej. W czasie internowania dwukrotnie pobity ? w tym w dn. 14. VIII 1982 r. ciężko pobity (złamanie kręgosłupa, wstrząśnienie mózgu, liczne obrażenia ciała). Następnie po pobiciu i dwukrotnym pobycie w szpitalu w Kwidzyniu, aresztowany w dn. 6. IX 1982 r. i umieszczony kolejno w więzieniach: Elbląg, Kamińsk, Barczewo, Warszawa-Mokotów. Współoskarżony w tzw. ?Procesie Elbląskim?. Ze względu na brak możliwości leczenia w więzieniu w dn. 7. II 1983 r. zwolniony z Aresztu Śledczego Warszawa Mokotów. W latach 1985-89 był członkiem Polskiej Partii Niepodległościowej. Od 1979 r. liczne zatrzymania, przeszukania osobiste, rewizje w mieszkaniu, ciągła inwigilacja w miejscach nauki i pracy. Odmowa zatrudnienia w 1981 r. oraz utrudnianie podjęcia w latach 1983 i 1984. Ze względów politycznych skreślony z listy słuchaczy Studium Medycznego.
Marian Janusz Lemański, od 1980 roku zaangażowany w NSZZ ?Solidarność? w Przedsiębiorstwie Gospodarki Maszynami ? Budownictwa Warszawa. 13 grudnia 1981 nie zaprzestał działalności i wraz z członkami zarządu ?S? w firmie między innymi, (A. Chyłkem, Z Ślesińskim, J. Ciemiewskim, J. Wawrowskim oraz Michałem Janiszewskim) przeszedł do działalności podziemnej gdzie zajmował się kolportażem gazetek i ulotek oraz zbieraniem składek. W 1983 roku powstaje Międzyzakładowe Porozumienie Solidarności ?Unia? w której działalność się angażuje. Współorganizuje kolportaż pism, książek i innych rzeczy które powstawały z inicjatywy podziemnych struktur ?S? i rodzącego się nurtu niepodległościowego. MPS ?Unia?, drukuje wówczas między innymi ?Tygodnik Mazowsze?, ?Wolną Trybunę? oraz miesięcznik ?UNIA?. W 1985 roku po uderzeniu Służby Bezpieczeństwa w strukturę MPS-u (72 lokale poddane rewizji, 52 osoby zatrzymane i praktycznym rozbiciu grupy by kontynuować działalność nawiązuje współpracę z Krzysztofem Lancmanem. Od 1986 roku (po wyjściu Michała Janiszewskiego z więzienia ) współorganizuje i działa w Grupie Politycznej ?Niezawisłość?. Wspomaga działania tak zwanej techniki (wyodrębniona struktura zajmująca się drukiem i kolportażem). Pracuje wówczas pod kierownictwem Michała Janiszewskiego z Andrzejem Chyłkiem, Krzysztofem Lancmanem i szefem podziemnej grupy otwockiej Zenonem Barejko głównie w przerzutach papieru na lokale magazynowe (był posiadaczem samochodu furgonetki) a gazet podziemnych i książek na punkty kolportażu. Od 1987 (po skonfederowaniu GP ?Niezawisłość?) do 1990 roku był członkiem Konfederacji Polski Niepodległej i współpracownikiem ?Wydawnictwa Polskiego KPN? które ma w swoich osiągnięciach wydanie wielu książek, broszur, znaczków poczty podziemnej oraz takich pism wydawanych w podziemiu jak ?Gazeta Polska KPN? , ?Droga? czy też krajowe wydanie ?Rzeczypospolitej? a którym kierował Michał Janiszewski.
Józef Leon Siwak. Od jesieni 1982 roku poprzez Konrada Zbrożka (późniejszy działacz NZS i KPN) trafia w krąg młodzieży (śp. Wiesław Gęsicki, Tomasz Rossa, Robert Nowicki, Krzysztof Burek, Krzysztof Walta czy Zbigniew Szmiel) działającej przy Muzeum Archidiecezji Warszawskiej.
Wtedy to pod przewodnictwem Gęsickiego trafiłem do struktur podziemia antykomunistycznego.
W latach 1983- 89;
– kolportował ukazujące się w podziemiu pisma takie jak ?Wiadomości?, ?Tygodnik Mazowsze?, MKK ?Wola? oraz broszury i książki drugiego obiegu.
– pomagał w wydawaniu takich pism jak ?Nie chcemy komuny?, ?Wiadomości? czy ?KOS?,
– organizował lokale kolportażowe i magazyny do przechowywania materiałów poligraficznych i punkty składania książek.
Od 1983 roku współorganizował Msze św. za Ojczyznę w parafii św. Wita w Karczewie.
W latach 1983-85 kilkakrotnie był zatrzymywany szczególnie po demonstracjach i manifestacjach patriotycznych oraz inwigilowany w miejscu zamieszkania.
W latach 1984 ? 1989 współpracował z działaczami Konfederacji Polski Niepodległej i Polskiej Partii Niepodległościowej.
W roku1987 współorganizował z Wiesławem Gęsickim Ruch Katolickiej Młodzieży Niepodległościowej.
Pośmiertnie;
Zbigniew Kędzierski od lutego 1942 roku w ZWZ a po przekształceniu w AK był w zgrupowaniu ?Waligóra?. Ukończył kurs Szkoły Podchorążych. W Powstaniu Warszawskim brał udział w walkach na Ochocie w zgrupowaniu płk ?Grzymały? był dowódcą drużyny. Był ciężko ranny i stracił prawą nogę. Dzięki sanitariuszce ?Marii? udało mu się opuścić Warszawę. Przez Koniecpol, Częstochowę, trafił do rodziny w Wielkopolsce gdzie nawiązał kontakt z przedstawicielami WiN. W latach 1946-47 był członkiem PSL Mikołajczyka w Warszawie. Od powstania NSZZ ?Solidarność? członek i działacz związku w swoim zakładzie pracy. Od 1981 roku bardzo aktywnie działał wraz ze Stefanem Melakiem w Komitecie Katyńskim. Po ogłoszeniu stanu wojennego aktywnie działa w strukturach podziemnych solidarności i nurtu niepodległościowego. Był działaczem Konfederacji Polski Niepodległej. Zajmował się kolportażem prasy podziemnej i znajdowaniem lokali konspiracyjnych pod działalność kolporterską i jako magazyny materiałów poligraficznych.
Sprawa w Sądzie Najwyższym Izba Karna w Warszawie. Postanowienie 30.04 1987 roku.
Sygnatura akt V KO 20/87 ? działalność antypaństwowa.
Zbigniew Kędzierski jak rzadko kto zasługuje na uhonorowanie Krzyżem Wolności i Solidarności.
